6

Wypadek na bocznicy kolejowej

wypadek na bocznicy

W pierwszym wpisie na blogu prawokolei.pl, w którym wymieniałem instytucje występujące w sektorze kolejowym wspomniałem, między innymi, o Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych. Do jej zadań należy prowadzenie postępowań po każdym poważnym wypadku, który zdarzył się na sieci kolejowej. W każdym razie postępowanie prowadzone przez PKBWK nie zmierza do ustalenia winy lub odpowiedzialności za wypadek. Postępowanie jest prowadzone w celu ustalenia przyczyny wypadku i opracowania zaleceń dotyczących bezpieczeństwa.

UWAGA: WPIS AKTUALNY W STANIE PRAWNYM DO 29 lutego 2016 r.

Zgodnie z ustawą o transporcie kolejowym poważny wypadek to wypadek spowodowany kolizją, wykolejeniem pociągu lub innym podobnym zdarzeniem:

  • z przynajmniej jedną ofiarą śmiertelną lub przynajmniej pięcioma ciężko rannymi lub
  • powodujący znaczne zniszczenie pojazdu kolejowego, infrastruktury kolejowej lub środowiska, które mogą zostać natychmiast oszacowane przez komisję badającą wypadek na co najmniej 2 miliony euro.

Na sieci kolejowej może także zdarzyć się „zwykły” wypadek, tzn: niezamierzone nagłe zdarzenie lub ciąg takich zdarzeń z udziałem pojazdu kolejowego, powodujące negatywne konsekwencje dla zdrowia ludzkiego, mienia lub środowiska; do wypadków zalicza się w szczególności:

  • kolizje,
  • wykolejenia,
  • zdarzenia na przejazdach,
  • zdarzenia z udziałem osób spowodowane przez pojazd kolejowy będący w ruchu,
  • pożar pojazdu kolejowego.

Jak wspomniałem na początku PKBWK bierze udział jedynie po zajściu poważnego wypadku. Wspominam o Komisji dlatego, że oprócz niej działają także komisje zakładowe, które badają przyczyny tzw. „zwykłych” wypadków, które zaszły na sieci kolejowej.

Pytanie klienta

Ostatnio zwrócił się do mnie o poradę jeden z użytkowników bocznicy kolejowej. W jego przypadku sytuacja wyglądała tak, że w pociąg przewoźnika wjeżdżającego na bocznicę kolejową uderzył samochód osobowy. Kierowca zignorował znak STOP znajdujący się przed przejazdem kolejowym. Wówczas pojawiło się pytanie czy w takiej sytuacji powinna zostać powołana komisja do zbadania przyczyn tego wypadku? Pomijam obowiązek powiadomienia odpowiednich służb ratunkowych takich jak straż pożarna, pogotowie ratunkowe czy policja. To akurat nie budzi żadnych wątpliwości.

Linia kolejowa a droga kolejowa

Powoływanie komisji reguluje rozporządzenie Ministra Transportu w sprawie poważnych wypadków, wypadków i incydentów na liniach kolejowych. Wyjaśnienia wymagają podstawowe zagadnienia. Bocznica kolejowa jest szczególnym rodzajem drogi kolejowej, która jest połączona z linią kolejową. Droga kolejowa to nawierzchnia kolejowa wraz z podtorzem i budowlami inżynieryjnymi oraz gruntem, na którym jest usytuowana. Natomiast linia kolejowa to droga kolejowa mająca początek i koniec wraz z przyległym pasem gruntu, na którą składają się odcinki linii, a także budynki, budowle i urządzenia przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego wraz z zajętymi pod nie gruntami. Oznacza to, że każda linia kolejowa jest drogą kolejową, ale nie każda droga kolejowa jest linią kolejową. Z tego względu w ustawie o transporcie kolejowym znajduje się rozróżnienie na linie kolejowe i bocznice kolejowe. Zarówno linie kolejowe jak i bocznice kolejowe są drogami kolejowymi. Natomiast bocznica kolejowa nie jest linią kolejową ani linia kolejowa nie jest bocznicą kolejową.
Istotne jest także to, że linia kolejowa dzieli się na odcinki, szlaki i odstępy. Odcinkiem linii kolejowej nazywa się część linii kolejowej leżącej pomiędzy dwiema sąsiadującymi ze sobą stacjami węzłowymi lub między początkiem linii kolejowej i najbliższą stacją węzłową. Szlakiem kolejowym określa się część odcinka linii kolejowej pomiędzy sąsiadującymi ze sobą dwoma posterunkami zapowiadawczymi ruchu. Bocznica kolejowa nie podlega takiemu podziałowi.
Swego czasu podobnie wypowiedział się także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku II FSK 130/11 stwierdzając wprost, że pojęcie bocznicy jest różne od pojęcia linii kolejowej. Wynika z nich, że obie są drogami kolejowymi. Jednak sformułowanie, że bocznica „jest połączona z linią kolejową” nakazuje odrzucić pogląd jakoby mogła wchodzić „w skład linii kolejowej”. Bocznica łączy się więc z linią kolejową, jednak nie jest jej częścią. Leży poza obrębem linii kolejowej. Droga kolejowa z zestawienia tych dwóch definicji może być więc linią kolejową lub bocznicą.

Moim zdaniem, jeżeli dane zdarzenie nie miało miejsca na linii kolejowej i jednocześnie dany podmiot nie jest zarządcą infrastruktury kolejowej, to nie ma obowiązku powoływania jakiejkolwiek komisji do zbadania wypadku. Ewentualnie można rozważyć powołanie komisji przez zarządcę infrastruktury kolejowej, z którą bocznica kolejowa jest połączona.

Podsumowanie

Niestety z powyższego może wypłynąć wniosek, że bocznica kolejowa nie jest infrastrukturą kolejową. Moim zdaniem to oczywiście błędny wniosek. Bocznica kolejowa jest jak najbardziej infrastrukturą kolejową, można powiedzieć specyficznym rodzajem infrastruktury. Podmiot, który eksploatuje bocznicę musi spełnić odrębne niż zarządzający infrastrukturą kolejową wymagania. Różny jest także zakres obowiązków użytkowników bocznic kolejowych od zarządców infrastruktury kolejowej oraz dokument uprawniający do wykonywania prowadzenia tego rodzaju działalności.

Jakub Tomczak

Jestem prawnikiem, miłośnikiem kolei, fotografii analogowej oraz hobbystycznym blogerem. Na tym blogu piszę o sprawach ważnych dla kolei w Polsce i Unii Europejskiej.

6 Comments

  1. Zwracam uwagę na art 2 pkt 2 ustawy o transporcie kolejowym z którego wynika że rozdział 5a nie dotyczy bocznic kolejowych. Czyli nie należy tego zgłaszać ani Państwowej Komisji Badania Wypadków kolejowych ani UTK.

    • Dziekuję za komentarz.
      Zgadza się i o tym wlasnie pisałem 🙂
      Poprostu jeden z klientów miał taką sytuację i ktoś próbował wrobić go w komisje o których mowa w rozporządzeniu wskazanym w tym wpisie. Czyli wydanym na podstawie przepisu znajdującego sie w rozdziale 5a u.t.k.

  2. Niestety ustawodawca najprawdopodobniej zauważył tą lukę i od 1 marca 2016 podobna sytuacja będzie musiała być zgłoszona na mocy Rozdziału 5a Ustawy o transporcie kolejowym. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym Dz.U. 2015 poz. 1741

    • To prawda, użytkownikom bocznicy dojdzie dodatkowy obowiązek.
      Jednak poważne zmiany wprowadzi nowa dyrektywa w sprawie bezpieczeństwa kolei w Unii, czyli jedna z dyrektyw części technicznej IV Pakietu Kolejowego. Będę pisał o tym w najbliższym czasie.

  3. A jak na chwilę obecną postrzega Pan kwestię toru dojazdowego (drogi kolejowej), należącego do prywatnego przedsiębiorcy, łączącego stację kolejową PKP z zakładem tegoż przedsiębiorcy produkującego załóżmy kruszywa, tarcicę, cokolwiek. Czy ten tor jest linią czy torem? Jakie warunki muszą być spełnione aby był linią? Nie ma odcinków, szlaków, odstępów. Prosty kawałek toru, z kilkoma przejazdami kolejowymi…

Jestem ciekaw co sądzisz o tym temacie. Podziel się komentarzem.