11

Jak uzyskać licencję przewoźnika kolejowego

Licencja przewoźnika kolejowego

Po krótkim wprowadzeniu do tematu infrastruktury kolejowej przyszedł czas na wyjaśnienie, co należy zrobić, aby zostać przewoźnikiem kolejowym, zarówno pasażerskim, jak i towarowym. Niewątpliwie posiadanie taboru kolejowego jest jednym z warunków koniecznych prowadzenia tego rodzaju działalności gospodarczej. Jednak zanim będzie możliwe wyjechanie na tory kolejowe, konieczne jest spełnienie pozostałych wymagań. Kwestie związane z otrzymaniem uprawnień do prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na wykonywaniu przewozów kolejowych regulują ustawa o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustawa o transporcie kolejowym.

Pierwsza z tych ustaw wskazuje, że wykonywanie działalności gospodarczej określonej w ustawie o transporcie kolejowym wymaga uzyskania licencji. Z kolei ustawa o transporcie kolejowym precyzuje, jakie warunki powinny zostać spełnione, aby taką licencję otrzymać. Optymistyczny jest fakt, że Prezes Urzędu Transportu Kolejowego nie może odmówić udzielenia licencji podmiotowi, który spełnia wszystkie ustawowe wymagania. Przede wszystkim licencja jest potwierdzeniem zdolności przedsiębiorcy do wykonywania przewozów kolejowych. To potwierdzenie dotyczy możliwości wykonywania przewozów zarówno w Polsce jak i pozostałych krajach Unii Europejskiej lub państw EFTA, które są stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG).

Wydanie licencji przewoźnika kolejowego

Licencję na prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na wykonywaniu przewozów kolejowych wydaje Prezes Urzędu Transportu Kolejowego na wniosek zainteresowanego podmiotu. Licencja jest decyzją administracyjną, która uprawnia do wykonywania działalności gospodarczej. Aby otrzymać licencję należy spełnić następujące wymagania:

  • posiadanie dobrej reputacji – co oznacza, że osoby wchodzące w skład zarządu podmiotu lub prowadzące sprawy podmiotu ubiegającego się o otrzymanie licencji nie zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za określone umyślne przestępstwa, w tym między innymi, przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przeciwko mieniu lub przeciwko środowisku;
  • posiadanie wiarygodności finansowej – co oznacza, że zainteresowany otrzymaniem licencji jest w stanie wykazać, że jest zdolny do wypełniania zobowiązań, co potwierdzają między innymi sprawozdania finansowe;
  • posiadanie kompetencji zawodowych – co oznacza, że zainteresowany otrzymaniem licencji zatrudnia lub złoży oświadczenie o zatrudnieniu osób uprawnionych do prowadzenia pojazdów kolejowych (w tym miejscu sygnalizuję, że w kolejnych wpisach pojawi się zagadnienie związane z otrzymaniem licencji maszynisty i świadectwa maszynisty);
  • dysponowanie taborem kolejowym – co oznacza, że zainteresowany już posiada lub złoży oświadczenie, że będzie posiadał odpowiednie lokomotywy kolejowe oraz wagony, a także utworzy system utrzymania i obsługi pojazdów kolejowych, w skład którego wchodzi System Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS – Safety Management System);
  • posiadanie ubezpieczenia OC – w szczególności należy zwrócić uwagę na objęcie tym ubezpieczeniem wymogów wynikających z rozporządzenia 1371/2007 w sprawie praw pasażerów w ruchu kolejowym, co dotyczy właściwie przewoźników pasażerskich.

Czy każdy przewoźnik kolejowy musi posiadać licencję?

Ustawa o transporcie kolejowym zwalnia z obowiązku posiadania licencji tych przewoźników, którzy wykonują przewozy w obrębie bocznicy kolejowej oraz stacji kolejowej. Zwolnienie z obowiązku posiadania licencji na wykonywanie tego rodzaju działalności gospodarczej nie oznacza, że taki przewoźnik jest zwolniony z obowiązków związanych z bezpieczeństwem transportu kolejowego, zwłaszcza jeżeli chodzi o uzyskanie i posiadanie ważnego certyfikatu bezpieczeństwa bądź świadectwa bezpieczeństwa.

Rodzaje licencji przewoźnika kolejowego

Ustawa o transporcie kolejowym wyróżnia rodzaje licencji ze względu na rodzaj przewozów, tzn. czy są to przewozy pasażerskie, przewozy towarowe bądź usługi trakcyjne oraz licencje ze względu na czas ich trwania. Zasadą jest, że licencja udzielania jest na czas nieokreślony. Możliwe jest jednak wydanie licencji tymczasowej, jeżeli dotychczasowa licencja zostanie cofnięta, bądź zawieszona przez Prezesa UTK. Licencja tymczasowa może zostać wydana na okres 6 miesięcy. Celem licencji tymczasowej jest przeprowadzenie przez przewoźnika zmian zmierzających do ponownego spełniania wymagań dotyczących wiarygodności finansowej.

Zmiany w prawie

W poprzednim wpisie wspomniałem o pracach nad wdrożeniem dyrektywy 2012/34/UE w sprawie utworzenia jednolitego obszaru kolejowego, czyli tzw. RECASTU. Wdrożenie tej dyrektywy będzie się odnosiło także do procedury udzielenia licencji na wykonywanie działalności gospodarczej polegającej na prowadzeniu przewozów kolejowych. Przewiduje się, aby zmieniona została lista dokumentów załączanych do wniosku o udzielenie licencji. Chodzi między innymi o dołączenie informacji o braku zaległości podatkowych oraz w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne. Z kolei w sposób bardziej restrykcyjny będzie oceniana sytuacja finansowa podmiotu ubiegającego się o udzielenie licencji. Obowiązek posiadania ubezpieczenia OC będzie konieczny już na etapie złożenia wniosku. Natomiast uchylony zostanie obowiązek złożenia oświadczenia o posiadaniu taboru kolejowego.

Jakub Tomczak

Jestem prawnikiem, miłośnikiem kolei, fotografii analogowej oraz hobbystycznym blogerem. Na tym blogu piszę o sprawach ważnych dla kolei w Polsce i Unii Europejskiej.

11 Comments

  1. Czy posiadanie taboru to polski wymóg i jak to ma się do przepisów unijnych. Np. w Niemczech, można być przewoźnikiem bez posiadania taboru. Pytanie ma związek z prawem do występowania o licencję maszynistów. Czy tylko przewoźnik (czyli ten, kto ma tabor) może to czynić, czy firma outsourcing, a nawet samodzielny maszynista prowadzący działalność gospodarczą?

    • W polskim prawie, zgodnie z ustawą o transporcie kolejowym, przewoźnik występujący do Prezesa UTK o wydanie licencji na wykonywanie przewozów kolejowych składa dokumenty potwierdzające dysponowanie taborem kolejowym albo oświadczenie, w którym zobowiązuje się do posiadania taboru kolejowego. Wynika z tego, że posiadanie taboru nie jest konieczne, ale trzeba zapewnić Prezesa UTK, że określony tabor będzie się posiadało.
      Natomiast licencja maszynisty jest dokumentem uprawniającym maszynistę do prowadzenia pociągu. O wydanie licencji maszynisty stara się osoba zainteresowana wykonywaniem zawodu maszynisty.
      Licencja na wykonywanie przewozów kolejowych (bycie przewoźnikiem) i licencja maszynisty (uprawnienie do prowadzenia pociągu), to dwie różne kwestie.

  2. Dziękuję za odpowiedź. Czyli, tak jak w Niemczech, maszynista lub firma skupiająca maszynistów, a nie będąca przewoźnikiem, może świadczyć swoje usługi.

    • Nie jestem, jeszcze, specjalistą od niemieckich regulacji, ale postaram się to nadrobić. 🙂

      Dziękuję za zainteresowanie tematem i zachęcam do częstych odwiedzin.

  3. Witam,
    pisze Pan, że przewoźnik działający w obrębie bocznicy kolejowej nie musi posiadać licencji. Jakie wobec tego warunki trzeba spełnić w tym przypadku?

  4. Poszukuje informacji jakie dokumenty trzeba zdobyć, żeby uzyskac prawo do przewozów w Niemczech lub Czechach? Czy jakieś licencje od UTK są honorowane również poza Polską?

    • Zgodnie z dyrektywą 2012/34/UE w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego licencja na wykonywanie przewozów jest wazna na obszarze całej Unii Europejskiej. Czyli licencja wydana przez UTK będzie ważna w Niemczech i Czechach oraz pozostałych państwach członkowskich.

  5. Dzień dobry. Proszę o informację, jakiego rodzaju licencje i certyfikaty powinien mieć przewoźnik, aby być uprawnionym do wykonywania usług w zakresie przewozów pasażerskich na trasach turystycznych (kolejka wąskotorowa). Pytanie wynika z chęci zorganizowania przez szkołę wycieczki dla dzieci.

Jestem ciekaw co sądzisz o tym temacie. Podziel się komentarzem.