2

Wypadek na bocznicy – sposób postępowania

Wypadki_komisje

Wypadki oraz zasady postępowania w przypadku ich zaistnienia na bocznicach kolejowych stanowią pewną nowość dla wielu użytkowników bocznic kolejowych. Kilka miesięcy temu wspomniałem co nieco na temat wypadków na bocznicach kolejowych. Pierwszy z nich dotyczył poprzedniego stanu prawnego, gdy ustawa o transporcie kolejowym oraz rozporządzenie w sprawie wypadków, nie dotyczyło zdarzeń na bocznicach kolejowych. Drugi wpis dotyczył już nowego stanu prawnego. Od 19 marca 2016 r. obowiązują zmienione przepisy. Zgodnie z nimi, użytkownik bocznicy kolejowej jest zobowiązany do określonych zachowań w przypadku, gdy na bocznicy dojdzie do wypadku, poważnego wypadku lub incydentu.

W tym wpisie posłużyłem się uproszczeniem. Pisząc o wypadku na bocznicy kolejowej, mam na myśli zarówno wypadek jak i incydent. Tak jak wspomniałem na wstępie, do 19 marca 2016 r. wypadki na bocznicach kolejowych były właściwie obojętne z punktu widzenia ustawy o transporcie kolejowym. Od tego dnia, na użytkowniku bocznicy kolejowej ciążą określone obowiązki. Są to między innymi, obowiązek powiadomienia Prezesa UTK (właściwego oddziału terenowego), powiadomienie Przewodniczącego Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych. W przypadku ich niepowiadomienia należy liczyć się z wszczęciem przez UTK postępowania zmierzającego do nałożenia kary pieniężnej za zaniechanie tego obowiązku.

Dokument wewnętrzny

Wydaje się, że całkiem sensownym pomysłem jest stworzenie przez użytkownika bocznicy kolejowej dokumentu, który będzie kompleksowo określał zasady postępowania po zaistnieniu wypadku. Można przyjąć, że spisanie zasad postępowania w sytuacjach krytycznych spowoduje, że łatwiej będzie zapanować nad ich konsekwencjami. Taki dokument powinien zawierać informacje dotyczące chociażby powiadamiania o wypadku czy też tryb powoływania i pracy komisji wypadkowej. Dokument określający sposób postępowania w razie zaistnienia wypadku powinien obowiązywać wszystkich pracowników zatrudnionych na bocznicy kolejowej, w tym pracowników przewoźnika kolejowego obsługującego bocznicę.

Postępowanie w razie wypadku

  1. Jeżeli jest to możliwe, pracownik zatrudniony na bocznicy kolejowej powinien nie dopuścić do wypadku. Oczywiście brzmi to jak truizm, natomiast warto być świadomym tego, że pewna część wypadków wynika z zaniedbania.
  2. Jeżeli doszło do wypadku, pracownik bocznicy kolejowej powinien zawiadomić swojego przełożonego (kierownika, osobę odpowiedzialną za bocznicę kolejową), dyżurnego ruchu zarządcy infrastruktury, z którego torami bocznica jest połączona. W razie konieczności należy zawiadomić służby ratunkowe, w tym policję.
  3. Bardzo ważne – Powiadomienie Prezesa UTK (właściwego Oddziału Terenowego) oraz Przewodniczącego PKBWK. Jeżeli wypadek może powodować zagrożenie dla środowiska należy także zawiadomić Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska. Jeżeli na bocznicy kolejowej znajdują się towary niebezpieczne – należy powiadomić wojewodę.
  4. W zależności od wielkości bocznicy należy sprawdzić czy na pozostałych torach może odbywać się ruch.
  5. Warto pamiętać także o obowiązku udzielenia pomocy poszkodowanym i zabezpieczeniu materiałów, które mogą być pomocne przy ustalaniu przyczyn wypadku.

Powiadomienie Prezesa UTK czy Przewodniczącego PKBWK może w pierwszej kolejności być wykonane telefonicznie lub e-mailem. Następnie należy przesłać zawiadomienie listem poleconym i zachować dowód nadania.

Ustalenia komisji kolejowej

Komisja kolejowa prowadzi postępowanie w sprawie wypadku lub incydentu i zmierza do ustalenia przyczyn i okoliczności wypadku lub incydentu, szacuje straty i formułuje wnioski zapobiegawcze. W żadnym razie komisja kolejowa nie powinna ustalać winy ani odpowiedzialności.
W skład komisji kolejowej powinien wejść pracownik użytkownika bocznicy kolejowej oraz przewoźnika kolejowego, który obsługuje bocznicę. Warto, moim zdaniem, sporządzić wykaz osób uprawnionych do brania udziału w pracach komisji kolejowej. Sporządzając taki wykaz, warto kierować się kwalifikacjami i doświadczeniem pracowników, tak aby były one możliwie wysokie. Jednocześnie należy pamiętać, że osoba, która ma bezpośredni związek z powstaniem wypadku nie może brać udziału w pracach komisji kolejowej.
Komisja kolejowa działa pod kierunkiem przewodniczącego, którego pisemnie wyznacza użytkownik bocznicy kolejowej. Jej zadanie sprowadza się do szczegółowego ustalenia wszystkich okoliczności i przyczyn wypadku. W tym celu komisja powinna:

  1. Dokonać oględzin miejsca;
  2. Przeanalizować dokumenty związane z wypadkiem;
  3. Przeprowadzić wizję lokalną;
  4. Wysłuchać osoby mające związek z wypadkiem, a wypowiedzi tych osób powinny być ujęte w protokole.

Protokół z prac komisji

Czynności komisji kolejowej powinny być utrwalone w protokole. Taki protokół powinien zawierać przynajmniej:

  1. Imiona i nazwiska członków komisji;
  2. Datę powołania komisji, w tym kto powołał komisję;
  3. Datę wypadku;
  4. Opis miejsca, gdzie jest zlokalizowana bocznica kolejowa, jakie pojazdy brały udział w wypadku, jeżeli do wypadku doszło na przejeździe – dane przejazdu – zgodne z jego metryką;
  5. Opis warunków atmosferycznych;
  6. Informacje dotyczące powiadomienia Prezesa UTK, Przewodniczącego PKBWK i odpowiednich służb;
  7. Informacje dotyczące poszkodowanych i ewentualnych strat w mieniu, w tym pojazdach kolejowych;
  8. Informacje dotyczące osób biorących udział w wypadku, w tym ich uprawnienia do wykonywania zawodu bezpośrednio związane z bezpieczeństwem transportu kolejowego;
  9. Opis wypadku;
  10. Wnioski zapobiegawcze – czyli w jaki sposób uniknąć podobnego wypadku w przyszłości.

Bocznica kolejowa a infrastruktura prywatna i wypadek

W związku z projektowanymi zmianami w ustawie o transporcie kolejowym powstanie nowy rodzaj infrastruktury kolejowej, na której może być prowadzony ruch kolejowy. Takim nowym rodzajem będzie chociażby infrastruktura prywatna. Zgodnie z najnowszym dostępnym projektem zmian w ustawie, z 8 lipca 2016 r., infrastruktura prywatna będzie wykorzystywana wyłącznie do realizacji własnych potrzeb jej właściciela lub zarządcy, innych niż przewóz osób. Tym samym część obecnych bocznic kolejowych stanie się infrastrukturą prywatną. Nie zmienia to jednak faktu, że do infrastruktury prywatnej będzie miał zastosowanie rozdział 5a ustawy o transporcie kolejowym, który określa obowiązki w razie zaistnienia wypadku. Tym samym zastosowanie znajdzie rozporządzenie w sprawie poważnych wypadków, wypadków i incydentów w transporcie kolejowym.

Najnowszą wersję projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym można pobrać tutaj: ZMIANA USTAWY O TRANSPORCIE KOLEJOWYM

Jakub Tomczak

Jestem prawnikiem, miłośnikiem kolei, fotografii analogowej oraz hobbystycznym blogerem. Na tym blogu piszę o sprawach ważnych dla kolei w Polsce i Unii Europejskiej.

2 Comments

  1. Panie Jakubie, dziękuję za ciekawy wpis. Chciałem jednak dopytać o kwestię informowania w zakresie towarów niebezpiecznych. Rozporządzenie (Dz. U. 2016, poz. 369) mówi, że w przypadku zagrożenia poważną awarią z udziałem towarów niebezpiecznych powiadomić o zdarzeniu wojewodę oraz podaje kolejne procedury. Poważną awarią w rozumieniu art. 3 pkt 23 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (tj. Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 ze zm.) jest zdarzenie, w szczególności emisja, pożar lub eksplozja, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstanie takiego zagrożenia z opóźnieniem.
    Wykolejenie cysterny z towarem niebezpiecznym, jeżeli nie powoduje zagrożenia (nie doszło do rozszczelnienia, rozlania itd.), o którym mowa powyżej moim zdaniem nie kwalifikuje zdarzenia do informowania wojewody? Jak to interpretować?

    • Panie Filipie, wydaje się, ze powinno patrzeć się na to przez pryzmat skutków. Jeżeli wykolejenie nie spowodowało żadnych innych negatywnych następstw, informowanie wojewody może wydawać się niekonieczne.

Jestem ciekaw co sądzisz o tym temacie. Podziel się komentarzem.