5

Wypadek na bocznicy kolejowej – nowe przepisy

Wypadek_bocznica

W ostatnim czasie pisałem głównie o zmianach w ustawie o transporcie kolejowym, które wynikają z wdrożenia dyrektywy 2012/34/UE w sprawie utworzenia jednolitego obszaru kolejowego. Pod dwoma wpisami rozwinęła się całkiem interesująca dyskusja, zwłaszcza na temat pozycji ustrojowej Prezesa UTK.
Zmiany, które wynikają z wdrożenia dyrektywy można uznać za istotne, a niektóre z nich nawet za rewolucyjne. W każdym razie projekt nie spotkał się z przychylnym przyjęciem na rynku. Właściwie każdy zainteresowany podmiot zgłosił do niego uwagi. Pytanie jak zostaną one potraktowane przez autorów nowelizacji? Jedno jest pewne, prawo europejskie musi zostać wdrożone i musi to zostać zrobione zgodnie z dyrektywą. W przeciwnym razie Polska narazi się na kolejne postępowanie przed TSUE.
Przez to, że zająłem się wdrożeniem dyrektywy 2012/34/UE, umknęła mi najbliższa zmiana, która wchodzi w życie już 1 marca. Nie są one może tak znaczące jak wynikające z dyrektywy, ale dotyczą one wielu czytelników bloga, tzn. użytkowników bocznic kolejowych.

Wypadek na bocznicy kolejowej

O wypadku na bocznicy kolejowej napisałem na blogu już kilka miesięcy temu. Do jego napisania zainspirowała mnie historia jednego z klientów. Na jego bocznicy kolejowej doszło do wypadku. Powiadomiona o tym została policja, gdyż sprawcą był nietrzeźwy kierowca samochodu. Klient natomiast zwrócił się o wyjaśnienie, czy z obowiązujących wówczas przepisów wynika obowiązek powoływania komisji wypadkowej. W tej sprawie pojawił się jeszcze „czynnik ludzki” polegający na tym, że pewna osoba była żywo zainteresowana powołaniem takiej komisji, gdyż miała zamiar wziąć udział w jej postępowaniu, dzięki czemu zarobiłaby dodatkowe pieniądze.
Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 2 ustaw o transporcie kolejowym – rozdział 5a Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych, nie ma zastosowania do bocznic kolejowych. W konsekwencji, do bocznic kolejowych nie ma jeszcze zastosowania rozporządzenie wydane na podstawie art. 28n ustawy, w sprawie poważnych wypadków, wypadków i incydentów na liniach kolejowych.

Nowe obowiązki użytkowników bocznic kolejowych

Zmiany, które wejdą w życie 1 marca 2016 r. nakładają na użytkowników bocznic kolejowych spełnianie dodatkowych obowiązków. Przede wszystkim, jeżeli po 1 marca dojdzie do wypadku na bocznicy kolejowej, to nie będzie on obojętny z punktu widzenia ustawy o transporcie kolejowym.

Warto wspomnieć, że ustawa przewiduje 3 rodzaje „wypadków”.

wypadek – niezamierzone nagłe zdarzenie lub ciąg takich zdarzeń z udziałem pojazdu kolejowego, powodujący negatywne konsekwencje dla zdrowia ludzkiego, mienia lub środowiska; do wypadków zalicza się w szczególności:

  • kolizje,
  • wykolejenia,
  • zdarzenia na przejazdach,
  • zdarzenia z udziałem osób spowodowane przez pojazd kolejowy będący w ruchu,
  • pożar pojazdu kolejowego.

poważny wypadek – każdy wypadek spowodowany kolizją, wykolejeniem lub innym
zdarzeniem mającym oczywisty wpływ na regulacje bezpieczeństwa kolei lub na zarządzanie bezpieczeństwem z przynajmniej jedną ofiarą śmiertelną lub pięcoma rannymi osobami lub powodujący znaczne zniszczenie pojazdu kolejowego, infrastruktury kolejowej lub środowiska, które mogą zostać natychmiast oszacowane przez komisję badającą wypadek na co najmniej 2 miliony euro.

incydent – każde zdarzenie inne niż wypadek lub poważny wypadek, związane z ruchem pociągów i mające wpływ na jego bezpieczeństwo.

Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych będzie prowadziła swoje postępowanie na bocznicy kolejowej w sytuacji, gdy dojdzie do poważnego wypadku. W przypadku wypadku lub incydentu PKBWK może prowadzić postępowanie, jeżeli doszło do niego w takich okolicznościach, które uzasadniają podjęcie takiego badania. Decyzję o podjęciu postępowania przez PKBWK podejmuje jej przewodniczący.

Powinien wziąć pod uwagę:

  • wagę wypadku lub incydentu;
  • czy wypadek lub incydent tworzy serie wypadków lub incydentów;
  • wpływ wypadku lub incydentu na bezpieczeństwo na poziomie unijnym;
  • wnioski zarządców, przewoźników, ministra transportu, Prezesa UTK, państw członkowskich UE.

W razie zaistnienia jednego z ww. zdarzeń na bocznicy kolejowej, jej użytkownik zobowiązany jest do natychmiastowego powiadomienia PKBWK i Prezesa UTK. Niepowiadomienie o zdarzeniu może skutkować (raczej na pewno), wszczęciem przez Prezesa UTK postępowania w przedmiocie nałożenia kary. Oczywiście można zastanawiać się na ile jest prawdopodobne, aby Prezes UTK dowiedział się o takim zdarzeniu. Historia mojego klienta może świadczyć o tym, że donos jest jak najbardziej możliwy. Kara, którą może nałożyć UTK wynosi do 2% rocznego przychodu przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym. Dodatkowo przeprowadzona zostanie kontrola na bocznicy kolejowej, w toku której mogą zostać ujawnione inne uchybienia, powodującego nałożenie kolejnej kary. W takie sytuacji będzie można spodziewać się tzw. „wejścia na zagrożenie”, czyli wszczęcie kontroli bez powiadomienia, o którym mowa w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Zawiadomienie o zamiarze przeprowadzenia kontroli nie jest wymagane jeżeli jest to uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem dla życia, zdrowia lub środowiska naturalnego. Już na marginesie wystarczy wspomnieć, że jest to „ulubiony” argument do przeprowadzenia kontroli przez UTK, przed którym dość ciężko jest się jednak bronić. Przepisy są tak skonstruowane, że nie wymagają od kontrolującego uzasadnienia swojej decyzji o przeprowadzeniu kontroli w tym trybie.

Powołanie komisji kolejowej

Drugim z ważnych obowiązków użytkowników bocznic kolejowych będzie powołanie komisji kolejowej. Może się to okazać dość problematyczne u przedsiębiorców zatrudniających na bocznicy raptem kilku pracowników. Do zadań komisji należy ustalenie:

  • okoliczności zdarzenia,
  • przyczyn zdarzenia,
  • wniosków zapobiegawczych.

Dotychczasowe rozporządzenie przewidywało, że skład komisji miejscowej oraz zakładowej określają kierownicy jednostek organizacyjnych biorących udział w transporcie kolejowym, właściwych dla miejsca i rodzaju zdarzenia, których pracownicy, infrastruktura lub pojazdy kolejowe uczestniczyli w zdarzeniu. Wydaje się, że ten obowiązek może stanowić podstawową trudność, właśnie dla małych użytkowników bocznic. Może się to wiązać z koniecznością zatrudnienia dodatkowych pracowników i ich przeszkolenia. Być może możliwe będzie skorzystanie z usług osób zatrudnionych przez większe podmioty.

Nadzór nad postępowaniami prowadzonymi przez komisję kolejową będzie sprawował Prezes UTK. W związku ze sprawowanym nadzorem Prezes UTK będzie mógł żądać pomocy technicznej od zarządców oraz przewoźników kolejowych. Udzielenie pomocy technicznej będzie miało na celu chociażby ustalenie czy postępowanie prowadzone przez komisję zmierza do wyjaśnienia przyczyn wypadku.

Nowe rozporządzenie, którego brak

Prawodawca znowu się nie popisał. Niestety, ale w tym przypadku mamy do czynienia z dużą luką w przepisach. Już 1 marca traci moc dotychczasowe rozporządzenie w sprawie wypadków. Z informacji, które pojawiły się na Forum Bezpieczeństwa Kolejowego wynika, że nowe powinno wejść w życie 1 kwietnia. Póki co nie zostało jeszcze opublikowane na stronach Rządowego Centrum Legislacji. W takiej sytuacji trudno nawet odnieść się do projektu.
Jeżeli chodzi o zarządców i przewoźników kolejowych to mogą się oni posiłkować dotychczasowymi przepisami. Co jednak mają zrobić użytkownicy bocznic? Moim zdaniem nie pozostaje im nic innego, jak również skorzystać z dotychczasowych przepisów. Najważniejszy w tym wszystkim jest jednak obowiązek powiadomienia PKWBK i Prezesa UTK. Ten obowiązek wynika wprost z ustawy o transporcie kolejowym. Warto o tym pamiętać, dzięki czemu uniknie się dodatkowych nieprzyjemności.

Jakub Tomczak

Jestem prawnikiem, miłośnikiem kolei, fotografii analogowej oraz hobbystycznym blogerem. Na tym blogu piszę o sprawach ważnych dla kolei w Polsce i Unii Europejskiej.

5 Comments

  1. „W każdym razie projekt nie spotkał się z przychylnym przyjęciem na rynku. Właściwie każdy zainteresowany podmiot zgłosił do niego uwagi” – Skad Pan o tym wie? Na stronie RCL nie ma jeszcze uwag podmioów ktore braly udzial w konsultacjach publicznych

Leave a Reply to DS Cancel reply