Sprawdzając statystki odwiedzin na blogu zauważyłem, że wątki dotyczące bocznic kolejowych cieszą się największą popularnością. Podobna sytuacja ma miejsce, jeżeli chodzi o zapytania jakie dostaję od czytelników. Dotyczą one, między innymi, przygotowania opinii prawnych lub przeprowadzenia szkoleń związanych z regulacjami prawnymi dotyczącymi bocznic kolejowych.
Prawda jest taka, o czym wspomniałem już wcześniej, że wiele zakładów przemysłowych nie może obejść się bez eksploatacji bocznicy kolejowej. Nie dotyczy to tylko tych największych, jak chociażby kopalnie, ale także mniejszych firm działających np. w branży spożywczej czy produkującej sprzęt AGD.

Ten wpis zostanie poświęcony sprawom związanym z budową (rozbudową) bocznicy kolejowej. Do tej pory wyjaśniłem warunki formalne (np. posiadanie dokumentów), które musi spełnić użytkownik bocznicy kolejowej. Przypomnę tylko, że brak wymaganych dokumentów może spotkać się z wszczęciem postępowania przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, którego finał może oznaczać nałożenie kary na użytkownika bocznicy kolejowej.

Ustalenie warunków zabudowy

Zamierzając wybudować bocznicę kolejową należy ustalić czy dla danego obszaru obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli nie ma takiego planu konieczne będzie uzyskanie decyzji o ustaleniu warunków zabudowy. Występując o wydanie takiej decyzji, obowiązuje zasada, zgodnie z którą muszą zostać spełnione warunki określone w art. 61 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Art. 61. 1. Wydanie decyzji o warunkach zabudowy jest możliwe jedynie w przypadku łącznego spełnienia następujących warunków:
1) co najmniej jedna działka sąsiednia, dostępna z tej samej drogi publicznej, jest zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań dotyczących nowej zabudowy w zakresie kontynuacji funkcji, parametrów, cech i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym gabarytów i formy architektonicznej obiektów budowlanych, linii zabudowy oraz intensywności wykorzystania terenu;
2) teren ma dostęp do drogi publicznej;
3) istniejące lub projektowane uzbrojenie terenu, z uwzględnieniem ust. 5, jest wystarczające dla zamierzenia budowlanego;
4) teren nie wymaga uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne albo jest objęty zgodą uzyskaną przy sporządzaniu miejscowych planów, które utraciły moc na podstawie art. 67 ustawy, o której mowa w art. 88 ust. 1;
5) decyzja jest zgodna z przepisami odrębnymi.

Dla inwestycji dotyczących:

• linii kolejowych,
• obiektów liniowych,
• urządzeń infrastruktury technicznej,

został przewidziany wyjątek od zasady.

Zamierzając budować bocznicę kolejową nie jest konieczne wykazywanie spełnienia warunków z art. 61 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Bocznica kolejowa jest obiektem złożonym. W jej skład wchodzą elementy o charakterze liniowym wraz z elementami infrastruktury niezbędnymi do jej funkcjonowania, jak np. urządzenia sterowania ruchem kolejowym (srk) czy inne urządzenia związane z bezpieczeństwem ruchu kolejowego.

Kolejną rzeczą konieczną do ustalenia jest czy planowana inwestycja nie zalicza się do przedsięwzięć mogących oddziaływać na środowisko oraz czy nie będzie realizowana na obszarach Natura 2000. Jeżeli te warunki zostały spełnione, nie będzie konieczne uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgodnie z ustawa z dnia 3 października 2008 r . o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Po spełnieniu również pozostałych wymagań jak np uzyskanie pozwolenia na budowę, możliwe będzie rozpoczęcie inwestycji.

Orzecznictwo

Do przygotowania tego wpisu zainspirował mnie wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 grudnia 2013 r. II OSK 1559/12. NSA jednoznacznie rozstrzygnął, że budowa bocznicy kolejowej nie wymaga spełnienia warunków określonych w art. 61 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jest to przedsięwzięcie polegające na budowie linii kolejowej, obiektu liniowego i urządzeń infrastruktury technicznej. Bocznica kolejowa zawiera w sobie zawiera w sobie elementy, które składają się na linię kolejową oraz obiekt liniowy. Ponadto bocznica kolejowej z samego jej charakteru jest urządzeniem infrastruktury technicznej.

Bocznica kolejowa to droga kolejowa połączona z linią kolejową i służąca do wykonywania załadunku i wyładunku wagonów lub wykonywania czynności utrzymaniowych pojazdów kolejowych lub postoju pojazdów kolejowych oraz przemieszczania i włączania pojazdów kolejowych do ruchu po sieci kolejowej; w skład bocznicy kolejowej wchodzą również urządzenia sterowania ruchem kolejowym oraz inne urządzenia związane z bezpieczeństwem ruchu kolejowego, które są na niej usytuowane.

Podsumowanie

Niniejszy wpis odnosi się właściwie do spraw poza kolejowych lub do spraw, które mogłyby mieć zastosowanie nie tylko na kolei, ale też w innych dziedzinach infrastrukturalnych. Jak już wielokrotnie pisałem, prawo kolejowe to dziedzina złożona i specyficzna. Jego niektóre postanowienia są bardzo restrykcyjne. Dotyczy to m.in. spraw związanych z eksploatacja urządzeń czy budowli na bocznicach kolejowych.
Po zasygnalizowaniu kwestii inwestycyjnych przyjdzie czas na wskazanie warunków jakie powinny być spełnione, aby moc używać na bocznicy określone urządzenia czy budowle, zgodnie z obowiązującym prawem.